Hz. Peygamberin Veda Hutbesinden Aleme yayılan ibretlik mesajlar

Hz. Peygamber, vefatından üç ay evvel yaptığı birinci ve son haccı olan  Vedâ haccı (10/632) sırasında Arafat, Mina ve Akabe üzere yerlerde ashaba hitap etmiş ve kısa, veciz bir halde tavsiyelerde bulunmuştur.

Bu hitabeler, Câhiz’in el-Beyân ve’t-tebyîn (II, 31-33) isimli yapıtı başta olmak üzere birtakım tarih kitaplarında derlenerek uzunca bir Vedâ hutbesi metni teşkil edilmiştir. “Hutbetü’l-vedâ” sözünü birinci kere Câhiz kullanmış, bu söz daha sonraki müelliflerce de benimsenmiştir.

Resûlullah’ın arefe günü Arafat’ta irat ettiği birinci hutbe Cübeyr b. Mut‘im, Câbir b. Abdullah ve Abdullah b. Mes‘ûd üzere sahâbîler tarafından nakledilmiştir. Câbir b. Abdullah’ın anlatımına nazaran Hz. Peygamber Arafat’a gelince Nemire’de kendisi için kurulan çadıra yerleşmiş, güneş batıya hakikat kayınca devesiyle vadinin ortasına gelmiş ve deve üzerinde ashaba hitap etmiş, Rebîa b. Ümeyye b. Halef isimli sahâbî de söylediklerini tekrarlamıştır.

Süleyman b. Amr b. Ahvas, Ebû Bekre ve İbn Abbas’ın naklettiklerine nazaran Resûl-i Ekrem bayramın birinci günü Mina’da da halka hitap etmiştir.

İbn Abbas’ın hutbeyi naklettikten sonra, “Allah’a yemin ederim ki bu kelamlar Resûlullah’ın ümmetine vasiyetidir; burada hazır bulunanlar bulunmayanlara bildirim etsin” halindeki kelamları manidardır.

(Hakan Arslan’ın sülüs ve nesih çizgileriyle terkip ettiği
Vedâ hutbesi metni
(TMKV Gelenekli Sanatlar Müzesi, Envanter nr. 41))

HZ. MUHAMMED S.A.V’İN VEDA HUTBESİNDEN İLETİLER

Hz. Peygamber S.A.V’in veda hutbesi, şu formdadır:

“Ey insanlar! Biliniz ki rabbiniz birdir, atanız da birdir. Bütün beşerler Âdem’den gelmiş, Âdem de topraktan yaratılmıştır. Arap’ın Arap olmayana, Arap olmayanın Arap’a, beyazın siyaha, siyahın da beyaza hiçbir üstünlüğü yoktur. Allah katında üstünlük fakat takvâ iledir.

Câhiliye zamanındaki her türlü ribâ (FAİZ) kaldırılmıştır, ayağımın altındadır. Ama ana paranız sizindir. Ne haksızlık edin ne de haksızlığa uğrayın. Kaldırdığım birinci faiz amcam Abbas b. Abdülmuttalib’in faizidir.