Orta Doğu ekonomileri, temiz enerji dönüşümü için yol haritası arayışında

Milletlerarası Güç Ajansı (IEA) Lideri Fatih Birol, Birleşik Arap Emirlikleri’nde (BAE), global petrol ve doğal gaz sanayisinin en büyük konferansı olan ADIPEC’te güç kesiminin pak güç dönüşümünü nasıl başaracağına yönelik çalışmalarıyla hayat uzunluğu muvaffakiyet mükafatına layık görüldü.

Dün gerçekleştirilen ödül merasimi sonrası AA muhabirine açıklamalarda bulunan Birol, petrol üreticisi ülkelerin pak güce geçiş konusundaki tavırlarına ait, “Bazı petrol üreticisi ülkeler iklim değişikliğiyle gayrette adım atma konusunda temkinli ya da adım atmak istemiyor. İklim değişikliği müzakerelerinde en fazla sorun çıkan mevzulardan birisi bu. Kimi ülkeler ise pak güce geçişin önlenemez olduğunun farkındalar ve artık bu gerçeği kabul ederek ekonomilerini buna nazaran yönlendirmeye çalışıyorlar. Bilhassa petrol üreticileri için pak güç dönüşümünde adım atmaları konusunda yaptığım önderliği taltif ettiler ve BAE İklim Değişikliği Özel Elçisi Sultan Ahmed Al Jaber’den bu mükafatı aldım. Bu türlü bir mükafatın çok değerli olduğunu düşünüyorum zira petrol üreticisi ülkelerin pak güç dönüşümüne yönelik bir önderlik fikri için arayış içinde olduklarını gösteriyor.” diye konuştu.

Birol, Orta Doğu’daki birçok ülkenin iktisadının petrol gelirlerine bağlı olduğunu anımsatarak, petrol gelirlerinin düşmesinin yalnızca ekonomik değil toplumsal olarak da önemli sıkıntılar doğurabileceği ikazında bulundu.

SON 900 YILIN EN MAKÛS KURAKLIĞI YAŞANIYOR

Birtakım ülkelerin bu gerçeği kavrayarak gelirlerini çeşitlendirmeye çalıştığını belirten Birol, “UAE, Katar, Umman ve Irak üzere ülkeler gelişmeleri takip ediyor ve petrole bağımlı ekonomilerinde yenilenebilir güç, karbon yakalama, hidrojen ve amonyak üzere yeni teknolojilere geçiş yapmaya çalışıyorlar. Bu alanlarda potansiyelleri de epeyce yüksek ve mühendislik deneyimleri de var.” dedi.

Birol, Orta Doğu ve Kuzey Afrika ülkelerinin global ısınmayı daha derinden hissettiğine dikkati çekerek şöyle devam etti:

“Bölge bugün son 900 yıldaki en makûs kuraklığı yaşıyor. Bu nedenle fosil yakıtlardan pak güç alternatiflerine süratli bir geçiş gerekiyor. Kaynak zengini ülkelerin iktisat modellerindeki esaslı değişiklikler tarihin hiçbir devrinde olmadığı kadar kaçınılmaz görünüyor. Geleceğin geçmişten çok daha farklı olacağını söylemek gerek. Bu nedenle birlikte çalışmak çok kıymetli. Ekonomileri çeşitlendirme ve düşük karbonlu dönüşümü desteklemek için proaktif yaklaşım benimseyen ülkeler ortasında bilhassa birinci harekete geçenler başarılı olabilir.”

POLİTİK İRADE VE STRATEJİ GEREKSİNİMİ

Birol, bu kapsamda BAE ile 2050’ye kadar ülkenin pak güç dönüşümüne yönelik bir yol haritası hazırlayacaklarını lisana getirdi.

Umman, Irak ve Mısır ile de bu hususlarda bir arada çalışacaklarını söz eden Birol, “Ekonomileri fosil yakıt gelirlerine bağlı bu ülkelerde finansmanın kâfi halde pak güç dönüşümüne kanalize edilmesi, politik irade ve net bir stratejinin olması lazım. Kimi ülkelerde bu net vizyon var.” diye konuştu.
Birol, Birleşmiş Milletler 27. Taraflar Konferansı’nın başkanlığını Mısır’ın, 28. Taraflar Konferansı’nın başkanlığını ise BAE’nin yapacağını belirterek, bunun, dikkatlerin iklim değişikliğiyle gayret ve pak güç dönüşümüne çekilmesi açısından değerli olduğunu söyledi.

DÖNÜŞÜM İÇİN BUGÜNÜN EN AZ 10 KATI YATIRIM GEREKİYOR

Irak iktisadının yüzde 89’u petrol ve doğal gaz gelirlerine bağlı. Bu oran, Bahreyn ve Libya için yüzde 72, Suudi Arabistan için yüzde 69, Kuveyt için yüzde 67, Birleşik Arap Emirlikleri için ise yüzde 52 olarak hesaplanıyor.

IEA bilgilerine nazaran, Orta Doğu’daki üretici ülkelerde pak güç ve teknoloji yatırımları yıllık 16 milyar düzeyinde bulunuyor ve bu sayı global yatırımların fakat yüzde 2’sini oluşturuyor. Kelam konusu ülkelerin toplam güç talebindeki hissesi ise yüzde 5 düzeyinde bulunuyor.

Üretici ülkelerin, pak güç ve teknolojileri, güç verimliliği, düşük emisyonlu yakıtlar başta olmak üzere dönüşüm için 2030’a kadar yıllık 130 milyar dolarlık yatırım yapması gerekiyor. Bu sayının 2030 ile 2050 devri için ise yıllık 295 milyar dolar olacağı hesaplanıyor.