Yorgunluktan kurtulamayanlar için çare bulundu: İşte 7 dinlenme türü

Yaşanmakta olan sıhhat krizi ve makûs haberler pek çoğumuzu derinden etkiliyor. Sıhhatimizi korumak için öbür beşerlerle az temas kurmaya çalışıyor, elimizden geldiğince kendimizi sakınmaya çalışıyoruz. Bu da beraberinde, ağır bir kaygıyı, tasayı ve paniği getiriyor.

Ruh halimizi müdafaaya çalışırken, sarf ettiğimiz efor nedeniyle ağır bir yorgunluk döngüsünün içine girmiş bulunuyoruz. Birtakım günler uyumak bile tek başına dinlenmek için kâfi olmuyor. Sonu gelmeyen bu yorgunluk durumuyla uğraş ederken, The Guardian muharriri Emma Beddington, bir hafta boyunca denediği yedi etaplı bir dinlenme formülüyle, kronikleşen yorgunluk hissinin üstesinden gelinip gelinmeyeceğini araştırdı.

HERKES ‘NEDEN DAİMA YORGUNUM?’ SORUSUNA YANIT ARIYOR

Son iki yılda şuur bulanıklığı, yorgunluk, derin bir uyuşukluk hali neredeyse evrenselleşen bir sorun haline geldi. Birçok insan Twitter üzerinden yaptığı paylaşımlarda uykusuzluk durumunun nedenlerini ve tesirlerini tartışmaya başladı. Bu yılın Temmuz ve Eylül ayları ortasında Google üzerinden en çok “Neden daima yorgunum?” sorusuna cevabı arandığı dikkat cazipti.  

Bilhassa, pandemi devrinde süreklileşen bir tıp “alarm durumunda olma hali” fizikî ve mental olarak oldukça yıpratıcıydı. Dahası, pek çoğumuz rahatlık ve temel güvenlik hissini kaybettiğimiz bir periyodu hâlâ geride bırakamadık. Bu durum ise süreklileşen bir yorgunluğu beraberinde getirdi.

‘SORUNLARIN ÜSTESİNDEN GELMEK İÇİN ÖMÜR ŞEKLİNİZİ DEĞİŞTİRİN’

Yorgunluk durumuna analitik bir perspektiften bakan ABD’li Dahiliye hekimi ve muharrir Dr. Saundra Dalton-Smith, “Kutsal İstirahat” ismini verdiği kitabında, insanların yorgunluk hissine karşı tanısal bir yaklaşım benimsemeleri gerektiğini belirtiyor.

Dr. Smith, pandemi periyodunda muayenehanesinin hastalarla dolup taştığını ve bu kitabın da müşahedeleri doğrultusunda kaleme aldığını belirtiyor. İnsanların gerektiği üzere dinlenemediğini belirten müellif, dinlenmenin gerçek gücünü anlayamadığımıza dikkat çekiyor ve hakikat dinlenmenin hayatınızın yedi alanını güzelleştirmekle mümkün olduğunu açıklıyor. Bunun için ise 1 haftanızı ayırmanızın yeteceğini öne sürüyor.

FİZİKÎ

Pandemi devrinde bilhassa uzun saatler bilgisayar karşısında çalışanların eklem bölgelerinde ağrılar ve boyunlarında sertleşmeler görüldüğünü belirten Dr. Smith, bu üzere durumlara karşı birinci dinlenme cinsinin “fiziksel dinlenme” olması gerektiğini söylüyor. Fizikî dinlenme kendi içinde iki kümeye ayrılıyor. “Pasif fizikî dinlenme” olarak tanımlanan birinci durum, uyumayı ve kestirmeyi içeriyor. “Aktif fizikî dinlenme” ise bedenin dolanımını ve esnekliğini arttırmayı kapsıyor.  

Dr. Smith, masa başında çalışırken, saat başı kesinlikle masadan kalkarak küçük hareketler yapılması gerektiğini ve bu sayede beden akışkanlığının sağlanacağını söylüyor. Çalışmaya orta verdikten sonra boyun hareketleri, el ve bilek alıştırmaları yapılması gerektiğinin altını çiziyor. Ayrıyeten yoga, esneme ve masaj terapisinin onarıcı aktiviteler ortasında olduğunu belirten Dr. Smith, yatağa yatmadan evvel esneme hareketlerinin rahat bir uykunun anahtarı olduğunu da ekliyor.

ZİHİNSEL

Zihinsel yorgunluk çoklukla sonlu bir ruh haline, unutkanlığa, dalgınlığa yahut konsantrasyon eksikliğine neden olabiliyor. Böylesi bir yorgunluk durumunda uygun bir gece uykusu alsanız bile tam olarak dinlenemeyebiliyorsunuz. 

Dr. Smith, ağır mesainin ortasında her saat başı kısa aralıklarla molalar vermeyi ihmal etmemek gerektiğini söylüyor. Bu molalar yavaşlamak gerektiğini ve hiçbir şeyin “acil” olmadığını size hatırlatacak. Ama bu dinlenme anlarında toplumsal medya ve iletileşme uygulamalarının bildirimlerini kapatmanız gerekiyor. Uygulamalardan uzak kalmak zihninizin rahatlamasını ve yaptığınız işe konsantre olmanızı sağlayacak.

DUYGUSAL

Muhtaçlığımız olan bir öbür dinlenme çeşidi ise hislerimizi dinlendirmek. Dr. Smith, yorgunluk düzeyimizi belirlemek için çevrimiçi bir “dinlenme testi” hazırlamış. Teste katılan kullanıcılarıdan elde edilen datalara nazaran, insanların kendilerini oburuyla karşılaştırmalarının bir epey yorucu olduğu sonucu ortaya çıkıyor. 

Dr. Smith, bu hislerle başa çıkmak ve rahatlamak için en güzel yolun yazmak olduğunu söylüyor. Sizi hudut eden gelişmeleri, korkutan, utandıran durumları yazmanızı istiyor. Bu çalışmayı yaparken kendinizle baş başa kalacağınız için duygusal olarak sizi aşağı çeken her şeyin ortaya çıkacağını söylüyor. 

TOPLUMSAL

Dr. Smith, bizi olduğumuz üzere gören beşerlerle bir ortaya gelmenin en âlâ toplumsal dinlenme biçimi olduğunu söylüyor. Bizi mental olarak yoran bağlantılar ile keyifli edenler ortasında ayrım yapamadığımızda sıkıntıların ortaya çıktığını belirtiyor.

Beddington’a nazaran ise konuşacağınız kişiyi yanlışsız seçmek her şeyin anahtarı. Sizi tanıyan dostlarınızla bir ortaya geldiğinizde havadan sudan konuşabilir yahut sessiz kalabilirsiniz. Bu toplumsal dinlenme için epey değerli.

DUYU

Gürültünün ve kalabalığın beşerler üzerindeki yıpratıcı tesirlerini inceleyen Dr. Smith, “duygusal dinlenme” eksikliği yaşayan insanların sayısında büyük bir artış olduğunu açıklıyor. Konutlara kapanan ve bilhassa küçük çocukları olan ebeveynlerin daima gürültüye maruz kaldıklarını belirten muharrir, ayrıyeten şunları söylüyor:

“Bu devirde, birtakım yetişkinlerin gürültü nedeniyle birbirleriyle önemli manada tartıştıkları ortaya çıktı. Art planda daima konuşan birinin uğultusunun ıstırap verici olduğu düşünülüyor. Duyusal çok yüklenmenin bizler üzerindeki tesiri işte budur.” 

Beddington ise istenmeyen seslerin piyano üzere estetik seslerle maskelenebileceğini keşfetmiş. Bunun da sessizlik kadar rahatlatıcı olduğunu söylüyor.

YARATICI

Pandemi nedeniyle en az iki yıldır yaratıcı bir aktivitenin içinde olamadık. Kapanmaların akabinde gelen normalleşmeyle, konuttan çıkarak en sevdiği kafede yemek yediğini, kendisini hem duygulandıran hem de ilham veren sanat galerilerini gezdiğini söyleyen Beddington, kentte dolaşmanın dinlendirici tesirlerinden de bahsediyor ve şunları ekliyor:

“Aslına bakılırsa, ‘yaratıcı dinlenme’ merakın yine keşfedilmesidir. Alışkın olduğumuz yerlerin dışına çıkmak, dışarıdaki hoşlukların tadını çıkarmak için kendimize vakit ayırmak yaratıcı bir dinlenme alanının oluşmasına imkan sağlayacaktır.”

MANEVÎ

Dr. Smith, “Ruhsal dinlenme”nin rastgele bir inancı benimsemek üzere bir “ruhanilik” manası taşımayabileceğini, ruhsal dinlenmenin özünde, kabul edilmek, aidiyet hissi ve hayatımızın bir manası olduğu hissinin bulunduğunu belirtiyor. Meditasyon başta olmak üzere, ruhu ve vücudu dinlendirici etkinlikler yapmanın kıymetinin altı bilhassa çiziyor.

“Gerçekten dinlenmeyi benimseyebilecek miyiz?” sorusunu okuyucusuna yönelten Beddington, yüksek kafeinle ve yıpranmış hudutlarla daha fazla çalışmanın mümkün olmayacağını belirtiyor.

Gözden Kaçmasın

Koronavirüs sonrası bu belirtiler kalabiliyor! 15 semptoma dikkat…

#KORONAVİRÜS#BİLİM İNSANLARI

Daima Yorgun Hissetmenizin 10 Nedeni

#BEDENİNİ YORGUN HİSSETMEK#HALSİZ

Pandemiyle süratle artış gösteren ve birçok insansanı derinden etkileyen “kronik yorgunluğu” Hurriyet.com.tr’ye kıymetlendiren Klinik Psikolog Beril Papuççuer Ceylan ve Dahiliye uzmanı Dr. Başak Oğuz’a bu meseleyle başa çıkmak için neler yapılması gerektiğini sorduk…

BELİRSİZLİK BAĞIŞIKLIK SİSTEMİNİ TESİRLER VE PROBLEMLER HIZLANIR

Belirsizliğin, mesken ve çalışma hayatında yaşanan problemlerin yahut hayata dair düşüncelerin bireyler üstünde önemli oranda gerilim yarattığını belirten Beril Papuççuer Ceylan, problemlerin çözülmemesi giderek daha önemli meselelerin ortaya çıkmasına neden olduğunu söylüyor.

“Belirsizlik bireyde dert yaratır; bu hem bedensel semptomlar olarak karşımıza çıkar hem de ruhsal meşakkatler olarak. Hayat temposunun yoğunluğu, çözülemeyen meseleler, kendisini daima birilerine kanıtlama, sevilme ve onaylanma eforları önemli derecede yorucudur” diyen Psikolog Ceylan, bu etaptan sonra bağışıklık sisteminde problemler ortaya çıkmaya başlayabileceğini söyledi ve devam etti:

“Bağışıklık sitemi çöktükçe tasalar artar, kaygılar arttıkça şahısların umudu azalır. Bu üzere kısır döngüler olumsuz bakış açısını da beslediği için yorgunluk hissi maalesef ağır basar. Ve yorgunluk kişinin ömründe kronik bir hal almaya başlar…”

GÜNLÜK YAHUT HAFTRALIK DETOKS YAPMAK ÖNEMLİ!

Ayrıyeten, dijital dünyanın bireyler üzerinde bıraktığı olumsuz etkilere de değinen Ceylan, yaşama dair tüm anlamlandırmalarımızı toplumsal medya üzerine kurmamızın önemli sonuçlar doğurduğunu söyledi.

“Paylaşımlarımız, beğenilerimiz, görüldüğümüz kadar memnun, başarılı ve sevilir hissetmeye başlandığı bir süreç” yaşadığımızı belirten Ceylan, bu durumun hem fizikî hem zihinsel hem de duygusal olarak epey yorucu ve istikrarımızı bozan faktörler olduğunu açıkladı.

Bu sorunun tahliline ait tekliflerini sıralayan klinik psikolog, “En sık yapılması önerilen şeylerin başında günlük ve haftalık toplumsal medya detoksu. Elbette bunun yanına dijital aygıtlar da eklenmeli. Sık gelen bildirimler kalıcı ya da süreksiz müddetlerde kapatılabilir” dedi ve akabinde şunları ekledi:

• İdman, yürüyüş vb etkinliklerde telefon vb sessize alınıp kendi için bir şey yapmanın keyfine odaklanma çalışılması gereken değerli bir maharet.
• Kişi günlük yapamasa da haftalık 2-3 gün de olsa kendi için kişisel vakit ve alanlar kesinlikle yaratmalı. Fizikî ve zihinsel olarak beslenebileceği özel ilgi alanları, hobisi ya da her hafta farklılaşan da olsa uğraşları olmalı.
• Kesinlikle muhakkak tertipte haftada 1 ya da 2 haftada 1 de olsa imkanları ölçüsünde toplumsal olarak arkadaşlarıyla plan yapıp cümbüşe vakit ayırmak kişiyi yoracak üzere görünse de uzun vade de daha az yorulmasına tesir edecek ögelerdir.

YORGUNLUK ŞİKAYETİYLE BAŞVURANLARIN SAYISI SÜRATLE ARTIYOR

Yorgunluk durumunun kimi günlük aktivitelerin yapılmasında bile isteksizlik, keyifsizlik olarak karşımıza çıktığını söyleyen dahiliye uzmanı Dr. Başak Oğuz, bu periyotta pek çok şahısta belirtilerin görüldüğünü söylüyor.

“Bu belirti ve şikayetlerle bize başvuranların oranı hasta sayımızın neredeyse yarısı kadar” diyen Dr. Oğuz, yorgunluğun organik yani fizikî kimi nedenlere bağlı olabileceği üzere sıklıkla ruhsal kökenli olabileceğini de söylüyor. Yorgunluktan yakınan kişi, bir aile tabibi yahut iç hastalıkları uzmanına başvurursa iki şeyin birbirinden ayırt edilmesi gerekiyor.

• Fizikî nedenler ortasında en sık karşılaştıklarımız; vitamin-mineral eksiklikleri ve buna bağlı olarak kansızlık, tiroid hastalıkları, kronik akciğer hastalıkları, kalp ve damar hastalıkları birtakım nörolojik hastalıklar, kas hastalıkları, kanserler ve enfeksiyon hastalıkları ve düzgünleşme periyotları olabilir. Ki günümüzde Covid-19 enfeksiyonu geçirenlerin sıklığını göz önünde bulundurursak önemli bir oranla karşı karşıyayız.
• Bütün bu fizikî nedenler gözden geçirilip altta yatan bir neden saptanmadığında ise daha sık gördüğümüz ruhsal nedenler, tükenmişlik sendromu, motivasyon düşüklükleri akla geliyor.

‘RUHU BESLEMEYE ÇALIŞMAK DAİMA GÜNDEMDE OLMALI’

Elbette bu iki farklı yorgunluk nedeninin de tahlil teklifleri birbirinden farklı. Dahiliye uzmanı, bu rahatsızlığın temelinde vitamin, mineral yahut öteki destekler gerektiren durumlar varsa tedavi metodu ona nazaran şekillenmesi gerektiğini söyledi.

Rahatsızlığın ruhsal ve motivasyonel sebeplerden olması durumunda ise Dr. Oğuz, “Ancak bu sebepler ön plandaysa farkındalık geliştirmek, teklifleri yerine getirmek ve gerekirse profesyonel takviye almak hakikat olur. Sevdiğimiz hobilere vakit ayırmak ve ruhu beslemeye çalışmak daima gündemde olmalı” dedi.

Dahiliye uzmanı Dr. Başak Oğuz yorgunluğa karşı alabileceğimiz tedbirleri şu biçimde sıraladı:

1. Uyku sistemimize dikkat etmek, gün ışığından azamî seviyede yararlanmaya çalışmak. Alkol, sigara ve öbür ziyan veren alışkanlıklarımızdan vazgeçmek, açık hava idmanları haftada en az 3 gün ve en az yarım saat olacak formda planlamak, fazla unlu, şekerli ve yağlı besinleri azaltıp mevsim zerzevat ve meyvelerinin tüketimini artırmak. Sıvı alımında gereksinimimizin gerisinde kalmamak ve yorgunluk devirlerinde kafein tüketimini en aza indirmekte yarar var.
2. Toplumsal medya genel başlığı altında akıllı telefonlarla hayatımıza giren bu yeni ömür biçimi ve alışkanlıkları ruhsal yorgunluk ismi altında incelediğimiz kısma büyük tesir gösteriyor zira işle ilgili sorumluluklar da yanımızda taşıdığımız bilgisayar ve telefonlarla biz nereye gidersek oraya geliyor.
3. Hayat alanlarının (iş-ev, seyahat-dinlenme) ortalarındaki hudutla maalesef kalkmış durumda. Bu bahiste şahıslar kendileri için ferdi tahliller ve düzenlemeler geliştirebilirler. Artan bilgisayar kullanımı kas ve eklem yorgunluklarını da beraberinde getiriyor. Müddetleri kısıtlamak, yoga ve pilates üzere kasları güçlendiren idmanlar ise işe yarayacaktır.
4. Güneş ışığından çok daha az faydalanmaya başladığımız sonbahar, kış aylarında daha fazla yorgunluk ve daha çökkün bir ruh hali olabiliyor. Bu devirlerde şayet rahatsız edici düzeyde yorgunluk oluyorsa biz uzman eşliğinde yol haritası oluşturmayı, daha az düzeyde ise üstte bahsettiğimiz tedbirleri uygulamayı deneyebiliriz.