İşte yeni sistemin ayrıntıları

DOLARDAKİ artışa karşı devreye alınan ‘kur muhafazalı TL vadeli mevduatın’ ayrıntıları netleşmeye başladı. Bu sistemde bankada açılan hesaplarda vade sonunda faize ve hesabın vadesi boyunca kurda görülen yüzdelik artışa bakılacak. Şayet kurdaki yüzdelik artış daha yüksekse faiz dikkate alınmayacak ve kurdaki artış yüzdesi getiri olarak hesaba yansıtılacak. Bu faiz de TL olarak ödenecek. Buna nazaran, örneğin 10 bin lirası olan bir yatırımcı yüzde 16 faizle 3 ay sonunda 394 TL faiz geliri elde edecek. Tıpkı devirde kurunun da 10 liradan yüzde 20 artışla 12 liraya çıktığı varsayılırsa, periyot sonunda yüzde 20 artış dikkate alınacak. Bu durumda 2 bin lira faiz olarak hesaba yansıtılacak. 3 ay sonunda vatandaşın TL hesabı 12 bin liraya çıkmış olacak.

GERÇEK BİREYLER

Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın yaptığı açıklamada, sistemin ana sınırları anlatıldı. Açıklamaya nazaran şirketler değil yalnızca gerçek şahıslar tarafından açılmış hesaplar bu yeni sistemden yararlanabilecek. Bu hesaplara bankanın verdiği bir faiz oranı olacak. Bunun yanı sıra hesap açılış ve vade tarihlerindeki kur değişim oranı kıyaslanacak, hangisi yüksekse yüksek olan oran üzerinden hesap nemalandırılacak ve bu mevduat eserine stopaj uygulanmayacak.

MERKEZ AÇIKLAYACAK

Kur farkı hesaplamaları için Türkiye Cumhuriyet her gün saat 11:00’de USD alış kuru yayınlayacak. Vade sonunda kur değişiminin faiz oranı üzerinde kalması halinde oluşabilecek fark
müşteri hesabına TL olarak yansıtılacak. Hesaplar 3, 6, 9 ve 12 ay vadeler ile açılabilecek. En az faiz oranı TCMB Siyaset Faiz Oranı olarak uygulanacak. Şu anda siyaset faizi son kararla yüzde 14 olarak belirlenmişti.

VADEDEN EVVEL ÇEKİLİRSE

Sisteme isteyen her banka katılabilecek. Vadeden evvel hesaptan para çekilmesi durumunda hesap vadesiz hesaba dönüşecek, faiz hakkı ortadan kalkacak. Hesabın açıldığı tarihteki TCMB kuru ile hesabın kapatıldığı tarihteki TCMB kurundan düşük olan üzerinden hesap bakiyesi güncellenecek.

Hazine Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada kelam konusu eserin İştirak Bankacılığı’nda da uygulanması konusunda çalışmalar sürdürüldüğü belirtildi.

ÖRNEKLERLE YENİ UYGULAMA

Bankaya vatandaşın 100 bin lirasını yüzde 16 faiz ve 90 gün vadeli hesaba yatırdığını varsayalım. 3 aylık getirisi 3 bin 945 lira olacak. Birebir periyotta kur getirisi 4 bin lira olduysa, 3 bin 945 lira değil 4 bin lira getiri olarak verilecek.

Öteki bir halde anlatmak gerekirse, kişinin 100 bin lirası var. Hesabı açtığında dolar 10 liraydı. Bankanın verdiği faizle kişi 2 bin liralık faiz geliri elde etti. Vade sonunda 3 ya da 6 ayda dolar kuru 14 lira oldu diyelim. Bu durumda yüzde 40 oranı getiri olarak verilecek. Bu getiri de TL olarak yansıtılacak. Böylelikle vatandaşın getirisi dolar kurundaki artışın gerisinde kalmayacak. Hazine Bakanlığı’nın açıklamasında yer almadı lakin ortadaki farkın da Hazine tarafından karşılanması bekleniyor.

Vatandaşın elinde 10 bin lira var. Bankaya 3, 6, 9 ve 12 ay vadeyle yatırabilecek. Bankada hesabı açtırdığında dolar kuru 10 liraydı. Vatandaş yüzde 16 faizle 3 ay vadeyle yatırdığında 394 lira gelir elde ediyor. Hesap açıldığında dolar kuru 10 lira olsun. Vade sonunda dolar kuru yüzde 20 paha kazanmış olsun. Bu durumda 2 liralık artış kelam konusu olacak. Dolar artışla birlikte 12 lira olacak. 3 ay vadeyle parasını yatıran vatandaş faiziyle birlikte 10 bin 394 lira alacak. Lakin parasını dolarda tutsaydı parası 12 bin lira olacaktı.Bu durumda 2 bin TL vade sonunda vatandaşın hesabına TL olarak yatacak.