2021’in son düellosu

TELEFON görüşmesinin 10 Ocak 2022’de ABD-Rusya heyetleri ortası yapılacak görüşmeler öncesinde gerçekleştiğine dikkat çeken Amerikan tarafı, Kremlin’den Ukrayna krizi ile ilgili somut adımlar beklediklerini lisana getirdi. İki önderin görüşmesi hakkında yazılı açıklama yapan Beyaz Saray Sözcüsü Jen Psaki, “Telefon görüşmesinde Lider Biden Rusya başkanı Vladimir Putin’den Ukrayna tansiyonunda tansiyonun düşürülmesi davetini yineledi.

‘GÜÇLÜ CEVAP VERİLİR’

Rusya’nın Ukrayna topraklarını işgal etmeye devam etmesi durumunda ABD ve müttefiklerinin güçlü cevap vermek mecburiyetinde kalacaklarını karşı tarafa iletti. Bu cevabın Rusya’nın Batı dünyasından büsbütün izole edilmesine kadar gidebileceğini vurguladı. İstenmeyen bu gidişata alternatif yollar bulunduğunu da görüşmede lisana getiren Biden, önümüzdeki yılın birinci günlerinde ABD-Rusya heyetler ortası ikili görüşmeler, Rusya-NATO Kurulu toplantısı ve akabinde Rusya-Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilâtı (AGİT) temasları yapılacağını hatırlatarak bu üç platformun diplomatik tahlil yolunu açtığını belirtti” tabirlerini kullandı.

NÜKLEER SAVAŞ KONUSU

Rusya ile Batı ortasında tansiyonun ne derece kritik bir etaba geldiği de evvelki günkü Putin-Biden telefon görüşmesinde ortaya çıktı. İki önder, nükleer savaşın tetiklenmesi ihtimalini dahi ele aldı. Görüşmede bu bahsin görüşüldüğünü itiraf eden Putin’in dış siyaset yardımcısı Yuriy Uşakov, “Telefon görüşmesinde Amerikan tarafı birkaç sefer nükleer savaş konusunu açtı. İki nükleer güce sahip devletin, Ukrayna yüzünden bu türlü bir savaşı başlatmaması gerektiği vurgulandı. ABD ve Rusya’nın dünyaya karşı büyük sorumlulukları bulunduğu hatırlatıldı” dedi.

BİDEN NE İSTEDİ:

– Rusya, Ukrayna sonuna yığdığı ve savaşa hazır durumda tuttuğu on binlerce asker ve ağır silahı bir an evvel geri çekerek tansiyon düzeyini düşürmeli.

– Rusya, Ukrayna içişlerine müdahale etmeye son vermeli. Donbas krizi Ukrayna’nın bağımsızlık ve toprak bütünlüğü çerçevesinde memleketler arası hukukun öngördüğü halde çözülmeli.

– Rusya’nın, Batı’nın ve bilhassa ABD’nin ihtarlarını dikkate almayarak Ukrayna’dan yeni topraklar koparmaya kalkışması durumunda olaylar 2014 üzere olmayacak (Kırım’ın işgali). Batı ülkeleri, Moskova’ya sert müşterek cevap vererek Rusya’yı büsbütün izole etme adımı atacak.

– İstenmeyen berbat senaryoların hayata geçirilmemesi için diplomasiye talih verilmeli. Rusya da masaya oturmalı. Ocak ayı başında ABD-Rusya, Rusya-NATO ve AGİT-Rusya biçiminde üç kapsamlı görüşme yapılarak tahlil bulunmalı. Eski Sovyet cumhuriyetleri, günümüzde bağımsız devletler. Hangi birlik yahut ittifaka katılma dileği göstereceklerine kendileri karar verecektir.

PUTİN NE İSTEDİ:

– ABD ve NATO eski Sovyet cumhuriyetlerini Batı askeri ittifakına hiçbir vakit kabul etmemeli. NATO’nun Ukrayna ve Gürcistan ile 2000’li yılların ortalarında imzaladığı üyelik yol haritası mutabakatı geri çekilmeli.

– NATO ve bilhassa ABD, Ukrayna ile ikili mutabakatlar yaparak, Rusya’ya komşu ülkelere silah yığınağı yapmamalı. Ukrayna ordusunu silahlandırmamalı.

– ABD, NATO ve Batı Avrupa ülkeleri, Rusya’ya güvenlik garantileri vermeli. Batılı ülkeler, Rusya’nın hudutlarına yakın Polonya, Romanya ve Bulgaristan üzere eski Doğu Bloku ülkelerinin topraklarına orta ve kısa menzilli nükleer füzeler yerleştirmeyeceklerini kabul etmeli. Moskova’ya bu kuralı pekiştiren ve hukuksal geçerliliği de olan bir muahede dokümanı sunulmalı.

– ABD idaresinin, Rusya’nın Ukrayna’ya yönelik siyasetlerini mazeret ederek Moskova’ya yönelik birtakım yeni yaptırımlar kabul etmesi durumunda Kremlin’in, Washington idaresi ile tüm bağlarını koparmaya hazır olduğu iletisi da net bir halde iletildi.

MOSKOVA, GÜVENLİK GARANTİLERİNDE ISRARLI

Biden ile Putin ortasında aralıkta iki görüşmenin gerçekleştiğine dikkat çeken Uşakov, “Bizim açımızdan bu ikinci temasın en kıymetli sonucu Biden’ın Putin’in tekraren lisana getirmesi üzerine Ukrayna’ya hücum silahları yerleştirilmeyeceğine dair kelam vermesi oldu. Alışılmış bizim için bu kelamlı teminatın ocak ayında yapılacak bir dizi geniş çaplı görüşmede tüzel bağlayıcı evraka dönüşmesi lazım. Biden’ın mümkün yeni yaptırım ihtarına da Putin cevap verdi. Yeni yaptırım kabul edilirse Rusya’nın ABD ile tüm bağlantıları koparacağı Putin tarafından lisana getirildi” dedi. Uşakov ayrıyeten 10, 12 ve 13 Ocak’ta yapılacak temasların akabinde Putin ile Biden’ın yeni bir telefon görüşmesi gerçekleştirmek için anlaştıklarını söyledi.