Gezegenimiz Dünya’nın pek çok sorunu var; ama hiç aklımıza gelmeyecek büyük bir sorun daha bunlara eklenmek üzere…

Kum, sudan sonra dünyanın en çok kullanılan kaynağı ve hem inşaatta hem de doğal çevrede hayati bir rol oynuyor. Ancak sudan farklı olarak kum stratejik bir kaynak olarak kabul edilmiyor. Yeni rapor, kumla olan ilişkimizin acilen değişmesi gerektiğini, aksi takdirde insanlık ve doğal çevrenin bazı ciddi zorluklarla karşılaşabileceğini belirtiyor.

BM Çevre Programı (UNEP) GRID-Cenevre Direktörü ve rapor programı koordinatörü Pascal Peduzzi, “Kum kaynaklarımız sonsuz değil ve onları akıllıca kullanmamız gerekiyor” diyor ve devam ediyor: “Sürdürülebilir gelişimi sağlamak için ürünleri, altyapıları ve hizmetleri üretme, inşa etme ve tüketme şeklimizi büyük ölçüde değiştirmemiz gerekiyor.”

Kum nerelerde kullanılıyor?

Kum, altyapımızı oluşturan beton, asfalt ve camın ana bileşenidir. Rapora göre, her yıl Dünya’nın etrafına 27 metre genişliğinde ve 27 metre yüksekliğinde bir duvar inşa etmeye yetecek kadar, yaklaşık 50 milyar ton kum ve çakıl kullanılıyor. Bu yoğun kullanım, bazı bölgelerde doğal yenilenme oranını önemli ölçüde geride bırakıyor, bu da kum arzının yakında sorunla karşı karşıya kalabileceği anlamına geliyor.

Önümüzdeki birkaç on yıl daha fazla nüfus artışı ve daha fazla kentleşme beklenirken, bu sorunların daha da ciddi bir hal alması muhtemel görülüyor.

UNEP Ekonomi Bölümü direktörü Sheila Aggarwal-Khan, raporun önsözünde “Kum, toplumlarımızın temellerini inşa etmek için giderek daha hayati hale geliyor: evlerimiz, çocuklarımız için okullar, yenilenebilir enerji üretmek için barajlar ve fotovoltaik paneller. Kum, insani gelişmenin anahtarı olan yollar, köprüler, hastaneler ve altyapı inşa etmek için de gereklidir. Kum bu nedenle gelişmemizin tanınmayan kahramanıdır” diyor.

Aggarwal-Khan’ın yazdıkları, “Artık kendimizi, kum kaynaklarının iyileştirilmiş yönetimi olmadan toplumlarımızın ihtiyaç ve beklentilerinin karşılanamayacağı bir konumda buluyoruz” şeklinde devam ediyor.

Arz sorunlarına ek olarak, kumun çıkarılması aynı zamanda erozyona, akiferlerin tuzlanmasına ve fırtına dalgalanmalarına karşı koruma kaybına yol açarak bir dizi kıyı veya deniz ekosisteminde büyüyen sorunlara neden oluyor.

Rapor, bir krizden kaçınmak için kumun hem inşaat malzemesi olarak hem de doğal dünyadaki çoklu rolleri nedeniyle stratejik bir kaynak olarak tanınması ve yeni kurumsal ve yasal yapılar tarafından yakından düzenlenmesi gerektiğini savunuyor. Ayrıca plajlardan kum çıkarılmasının yasaklanmasını da tavsiye ediyor. Son olarak, insanların kırma kaya, geri dönüştürülmüş inşaat, yıkım malzemesi ve “cevher kumu” gibi kuma alternatifler kullanmaya teşvik edilmesi gerektiğini belirtiyor.

Peduzzi’nin söylediği üzere “Dünyanın en çok çıkarılan katı malzemesini nasıl yöneteceğimizi anlayabilirsek, bir krizi önleyebilir ve döngüsel bir ekonomiye doğru ilerleyebiliriz.”