Nedir bu Macron’un yeni Avrupa önerisi

Avrupa coğrafyasında yaşanan süratli ve radikal değişiklikler Avrupa Birliği’nin geleceğine yönelik farklı formüllerin öne çıkmasına neden oluyor. Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un hafta başında gündeme getirdiği, aslında temeli 1989’da periyodun Fransa Cumhurbaşkanı François Mitterand’ın “konfederal Avrupa” teklifine dayanan, Avrupa Siyasi Topluluğu (AST) bunlardan biri. Şu basamakta net olmaktan uzak ve AB üyelerinin gözü kapalı kabul edeceği çeşitten olmayan teklif, Türkiye’yi de yakından ilgilendiriyor.

NEDEN ARTIK

AB’nin genişleme hevesinin en düşük, üye olmaya istekli ülkelerin sayısının ise yüksek düzeyde olduğu bir devir kelam konusu. Rusya’nın saldırısı sonrası Ukrayna, Moldova ve Gürcistan’ın üyelik için müracaat yapmasıyla liste yeterlice uzadı. Bu ülkelerin hiçbirinin kısa müddette üye olması mümkün değil. AST, Batı Balkan ülkelerinin ve yeni müracaat yapanların üyeliği beklerken AB’den uzaklaşmalarını önlemek için orta formül olarak görülüyor.

AB’YE ALTERNATİF DEĞİL

AST, AB üyeliğinden bağımsız olarak düşünülen bir proje. AB gayesini, kıymetlerini ve prensiplerini paylaşan demokratik ülkelerle tüm tarafların çıkarına olan alanlarda daha derin işbirliği ve uyumu hedefliyor. Bir ülkenin AST’ye dahil olması o ülkenin AB üyeliğinden vazgeçtiği manasına gelmeyeceği üzere AB üyeliğinin garanti olduğu manasına da gelmeyecek. AST’de olmak AB’nin karar sisteminde yer almak manası da taşımayacak.

İŞBİRLİĞİ ALANLARI

AST’yle siyaset, güvenlik, güç, ulaştırma, yatırım, bireylerin özgür deveranı alanlarında ileri seviyede işbirliği planlanıyor.

HERKESE AÇIK MI

Kimin AST’ye girebileceği şimdi net olarak tanımlanmadı. Macron’un açıklamalarından, AST’nin geniş kapsama alanına sahip olmasını istediği anlaşılıyor. Ukrayna, Moldova, Gürcistan ve Batı Balkan ülkeleri öncelikli.

TÜRKİYE’NİN DURUMU

Macron açıklamalarında Türkiye’ye direkt vurgu yapmadı. Şu ana kadar yapılan vurgular müzakere sürecindeki AB adayı Türkiye’ye, en azından teorik olarak kapıların kapalı olmadığına işaret ediyor. Bununla birlikte AST’nin asıl önceliği Türkiye değil. Türkiye, AST için sıralanan işbirliği alanlarında uzun müddettir AB’yle direkt ve derinlemesine çalışıyor. Bu alanlarda Yüksek Düzeyli Diyalog düzeneği devrede. Bu da teklifin Ankara açısından albenisini düşürüyor. Türkiye’nin AST’ye ait yaklaşımını teklifin netleşmesinden ve içinin doldurulmasından sonra belirlemesi bekleniyor.