TÜİK: Kadınların eğitim ve işgücüne katılımı artıyor

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2022 yılına dair “İstatistiklerle Kadın” verilerini açıkladı. 2022’de kadınlar 42 milyon 575 bin 441 kişi ile nüfusun yüzde 49,9’unu, erkekler de 42 milyon 704 bin 112 kişiyle yüzde 50,1’ini oluşturdu. Kadınların daha uzun yaşaması nedeniyle denge 60 ve daha yukarı yaş grubunda kadınlar lehine değişirken kadın nüfusun oranı 60-74 yaş grubunda yüzde 52,2, 75-89 yaş grubunda yüzde 59,3 ve 90 yaş üstü grupta yüzde 72,4 olarak kaydedildi.

Eğitim düzeyi artıyor

En az bir eğitim düzeyini tamamlayan 25 ve daha yukarı yaştaki kadınların oranı 2008’deki yüzde 72,6’dan 2021’de yüzde 87,3’e yükseldi. Erkeklerde ise bu oran yüzde 89,8’den yüzde 97,1’e çıktı. Yüksekokul ve fakülte, yüksek lisans ve doktora mezunu olan 25 ve daha yukarı yaştaki nüfus içinde kadınların oranı ise 2008’de yüzde 7,6 iken 2021’de yüzde 20,9 oldu.

Kadınların eğitim seviyesi yükseldikçe işgücüne daha fazla katıldıkları görüldü. 2021 yılında 15 ve daha yukarı yaştaki işgücüne katılma oranı kadınlarda yüzde 32,8 olarak kaydedildi. Okuryazar olmayan kadınların işgücüne katılma oranı yüzde 12,8, lise altı eğitimli kadınların işgücüne katılma oranı yüzde 25,3, lise mezunu kadınların işgücüne katılma oranı yüzde 32,5, mesleki veya teknik lise mezunu kadınların işgücüne katılma oranı yüzde 38,5 iken yükseköğretim mezunu kadınların işgücüne katılma oranı yüzde 67,6 oldu.

Kadınlarda istihdam oranı erkeklerin yarısından az

Genel istihdam oranlarına bakıldığında ise kadınların istihdam oranının erkeklerin yarısından daha az olduğu görüldü. 2021 yılında 15 ve daha yukarı yaştaki istihdam edilenlerin oranı kadınlarda yüzde 28, erkeklerde ise yüzde 62,8 oldu. Kadınların istihdamında Karadeniz’de Trabzon, Ordu, Giresun, Rize, Artvin ve Gümüşhane’den oluşan bölge yüzde 36,8 ile başı çekerken en düşük istihdam yüzde 14,5 ile Güneydoğu Anadolu’da Mardin, Batman, Şırnak ve Siirt’ten oluşan bölgede kaydedildi.

Hanesinde 3 yaşın altında çocuğu olan 25-49 yaş grubundaki kadınların istihdam oranı ise yüzde 26,1 oldu.

Siyaset, diplomasi ve yönetici pozisyonlarında kadınların oranı arttı

Dışişleri Bakanlığı verilerine göre kadın büyükelçi oranı 2011 yılında yüzde 11,9 iken 2022 yılında yüzde 27,2’ye yükseldi. Erkek büyükelçi oranı ise 2011 yılındaki yüzde 88,1’den 2022’de yüzde 72,8’e geriledi.

Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) verilerine göre 2022 yıl sonu itibarıyla 579 milletvekili içerisinde kadın milletvekili sayısının 100, erkek milletvekili sayısının ise 479 olduğu görüldü. Meclise giren kadın milletvekili oranı, 2007 yılında yüzde 9,1 iken 2022 yılında yüzde 17,3’e yükseldi.

Yükseköğretimde görevli profesörler içinde kadın profesör oranı 2010-2011 öğretim yılında yüzde 27,6 iken 2021-2022 öğretim yılında yüzde 33,2 oldu. Şirketlerde üst düzey ve orta kademe yönetici pozisyonundaki kadın oranı ise 2012 yılındaki yüzde 14,4’lük orandan 2021’de yüzde 20,7’ye yükseldi.

Ortalama ilk evlenme yaşı 25,6

Evlenme istatistiklerine göre resmi olarak ilk evliliğini 2022 yılında yapmış olan kadınların ortalama evlenme yaşı 25,6 iken erkeklerin ortalama evlenme yaşı 28,2 oldu. Ortalama ilk evlenme yaşının en yüksek olduğu il, kadınlarda 29,7 yaş, erkeklerde 32,3 yaş ile Tunceli oldu. Ortalama ilk evlenme yaşının en düşük olduğu il ise kadınlarda 22,7 yaş ile Ağrı, erkeklerde 26,2 yaş ile Şanlıurfa oldu.

Resmi evliliklerde eşler arasındaki eğitim farkı incelendiğinde, 2021 yılında kadınların yüzde 39,4’ünün kendilerinden daha yüksek eğitimli erkeklerle evli olduğu görüldü. Kadınların yüzde 15,9’unun eğitim seviyesinin eşlerinden daha yüksek olduğu, yüzde 42,8’inin ise eşiyle aynı eğitim seviyesine sahip olduğu belirlendi.

Yaşadıkları çevrede gece yalnız yürürken kendilerini güvensiz hissedenlerin oranı yüzde 21,8 iken bu oran kadınlarda yüzde 30,4, erkeklerde yüzde 13 olduFotoğraf: picture-alliance/dpa/D. Assmann

Kadınların yüzde 30,4’ü yaşadığı çevrede güvende hissetmiyor

Yaşam memnuniyeti araştırması sonuçlarına göre 2022 yılında, yaşadıkları çevrede gece yalnız yürürken kendilerini güvensiz hissedenlerin oranı yüzde 21,8 iken bu oran kadınlarda yüzde 30,4, erkeklerde yüzde 13 oldu. Kadınların yüzde 51,1’i, erkeklerin ise yüzde 71,9’u yaşadıkları çevrede kendilerini güvende hissetti.

Evde yalnız otururken kendilerini güvensiz hisseden kadınların oranı yüzde 6,8 olurken erkeklerde bu oran yüzde 3,2 olarak kaydedildi.

DW/BK,HT