İYİ Parti-CHP ittifakı bitti, iş birliği nasıl olacak?

İYİ Parti Genel Başkanı Meral Akşener’in Cumartesi günü Afyonkarahisar’da yaptığı konuşmada verdiği ‘ittifak yok ama iş birliği olabilir’ mesajı ile 2024 yerel seçimlerinde 2019 benzeri bir ittifak süreci olmayacağı artık netleşti. Akşener’in işaret ettiği iş birliği İYİ Parti kurmaylarına göre “kolay bir süreç” değil ancak “olmayacak” bir adım da değil. Bu noktada İYİ Parti, CHP’den gelecek hamleyi bekliyor. İYİ Parti’de CHP’ye yönelik tüm eleştirilere karşın kapı tam olarak kapatılmadı. Resmi ittifak olmasa da il veya ilçe bazında iş birliği mümkün.

İş birliği olacaksa nasıl yapılacak?

Akşener’in açıklamaları sonrası artık 2019 yerel seçimleri öncesinde olduğu gibi partilerin arasında görüşme trafiğinin izleneceği ve 50 il ile onlarca ilçede iş birliği için komisyonların kurulup çalışma yapılacağı bir süreç yaşanmayacak. Partilerin Yüksek Seçim Kurulu’na sunduğu, ortak hareket edildiğine dair bir protokol de imzalanmayacak.

İYİ Parti Kalkınma Politikalarından sorumlu Genel Başkan Yardımcısı Ümit Özlale, DW Türkçe’ye, ittifak siyasetinin açmaza girdiğini ve parti tabanlarını bozduğunu anlatarak, “Tabanları bozmaya gerek yok. Sadece bizim değil tüm partilerin tabanı bozuldu. Parti kimliklerini güçlendirmeliyiz. İş birliği zemini oluşursa da iş birliğine gidilir” ifadelerini kullandı.

2019’da 23 büyükşehir ve 27 ilde CHP ve İYİ Parti seçimlere ortak girme kararı vermişti. Aralarında İstanbul, Ankara, Adana, Antalya’nın bulunduğu 13 büyükşehirde CHP; Balıkesir, Denizli, Manisa, Sakarya gibi 10 büyükşehirde ise İYİ Parti adayı desteklenmişti. CHP bu sayede İstanbul ve Ankara dahil birçok büyükşehir belediyesini kazanırken, İYİ Parti ise hiçbir büyükşehir belediyesini alamadı.

İYİ Parti’de bir kurmay, benzer bir protokol ve kamuoyu önünde ortak masa görüntüsünün 2024 seçimleri için verilmeyeceğini vurguladı. Kurmay, “Partiler bir araya gelip bir masa etrafında oturup, şu ilde siz bu ilde biz aday gösterelim çalışmasını görmeyeceğiz” dedi.

Siyasi partiler arasında iş birliğinden kast edilenin ise adayların netleşmesinin ardından “aday göstermeme” ya da “aday çekme” gibi bazı destekler olduğu belirtiliyor. Ancak bu il ve ilçelerde sınırlı düzeyde kalacak.

İmamoğlu ve Yavaş’ın olası adaylığı

Bu noktada özellikle İstanbul ve Ankara’da ne yapılacağı merak edilirken, İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu ve Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı Mansur Yavaş’ın aday gösterilmesi durumunda, bunun parti kurullarında değerlendirileceği ifade ediliyor. İYİ Parti tabanında da sevilen bu isimlere destek açıklanabileceği kaydediliyor. Ancak İYİ Parti’de kurmaylar 2019’da olduğu gibi toplamda 50 ili bulan bir iş birliğine ihtimal vermiyor.

2019’da, Ekrem İmamoğlu İstanbul’da, Mansur Yavaş ise Ankara’da, İYİ Parti’nin de desteği ile seçimi kazanmıştıFotoğraf: IYI Party

İstanbul ve Ankara dışında yine İYİ Parti desteği ile kazanılan yerlerden olan Adana, Mersin ve Antalya’nın CHP’den istenip istenmeyeceğine dair ise İYİ Parti’de şu aşamada yorum yapılmıyor. Bu illerden bir ya da ikisinde İYİ Parti’nin önceden aday açıklayıp CHP’yi desteğe zorlayabileceği de konuşuluyor.

İYİ Partili Erhan Usta, TV 100‘de katıldığı bir programda, “Cumhurbaşkanı olarak önerilen isimler desteklenmezse bu bir çelişki değil mi?” sorusuna, “CHP bu isimleri aday gösterirse bakarız. O isimler CHP tasarrufundaki isimler. Elbette kapıları açık tutuyoruz. Biz istiyoruz ki tüm partiler ayrı girsin, demokratik bir yarış olsun. Ancak bu böyle olmazsa o zamanı gelince değerlendirilir” yanıtı verdi. Usta’nın “kapıları açık tutuyoruz” cümlesi dikkat çekerken, bir görüşme için CHP’den hamle beklendiği şeklinde yorumlandı.

CHP Grup Başkanvekili Ali Mahir Başarır da Meclis’te düzenlediği basın toplantısında, “Daha seçimlere yedi ay var. Elbette görüşmelerimiz olacak” açıklaması yaptı.

CHP’de de seçimlere ayrı ayrı girilmesinin “yanlış olacağı” değerlendiriliyor. Akşener’in de bu durumu bildiğini düşünen CHP kurmayları süreç içerisinde mutlaka temasların olacağını düşünüyor.

Akşener “pazarlık” mesajı mı verdi?

DW Türkçe’ye konuşan uzmanlara göre Akşener’in açıklamalarındaki “iş birliği” ifadesi CHP’ye yeni bir pazarlık mesajı. Ancak bu pazarlık, 2019 ve 2023 seçimlerindekinden daha farklı olacak.

SONAR Araştırma Başkanı Hakan Bayrakçı, 2024 yerel seçimlerinin muhalefet açısından 2019 kadar kolay olmayacağını söyleyerek, “Cumhurbaşkanlığı seçiminde Kılıçdaroğlu metazori ile istediği şekilde kendisini dikte ettirdi. İYİ Parti de yerel seçim için; ‘masaya dört adam alıp bizi bazı şeylere mecbur ediyorsunuz, bu sefer bana istediğini empoze ettiremezsin’ mesajı veriyor. Akşener’in konuşmasını ben böyle okudum” değerlendirmesinde bulundu.

Bayrakçı’ya göre, İYİ Parti’nin yerel seçimde kendi adayını çıkartması halinde 2019’da ittifak ile kazanılan ve şu an CHP’nin elinde olan İstanbul, Ankara, Adana, Mersin ve Antalya büyükşehir belediyelerini CHP kaybeder. Bu nedenle Hakan Bayrakçı, CHP lideri Kemal Kılıçdaroğlu’nun süreç içerisinde Akşener ile masaya oturacağını ve “ne istiyorsunuz?” diye soracağı görüşünde.

Metropoll Araştırma Kurucusu ve Yöneticisi Özer Sencar’a göre İYİ Parti “iş birliği” yapmazsa 81 ilin hiçbirinde kazanma ihtimali yok. Ayrıca daha önce kazandığı bazı ilçeleri de İYİ Parti kaybedebilir. Sencar, bu nedenle Akşener’in pazarlık masasına oturacağını öngördüğünü ifade ederken, “Kemal Kılıçdaroğlu’ndan bir şeyler isteyip bir şeyler verecekler” tahminini dile getirdi.

Kendi öngörüsünü aktaran Bayrakçı’ya göre ise Akşener; Antalya, Bursa ve Balıkesir’de tamamen kendi adaylarının desteklenmesini talep edebilir. Özer Sencar’a göre de İYİ Parti, CHP’den İzmir’i isteyebilir. Sencar, “CHP burada güçlü ancak Akşener, İstanbul, Ankara, Adana, Mersin ve Antalya’yı sana veriyorum, İzmir’i bana ver diyebilir. İYİ Parti’nin İzmir milletvekili de olan Ümit Özlale, İzmir’de çalışmalarını yürütüyor. Adana’da, Mersin’de bir çalışma yokken neden İzmir’de çalışmalar yapılıyor. Bu bir pazarlık konusu olabilir” yorumu yaptı. Özer Sencar’a göre CHP’nin İzmir’e direnmesi durumunda Antalya ve Mersin’in de İYİ Parti tarafından gündeme getirilebilir.

CHP lideri Kemal Kılıçdaroğlu ve İYİ Parti Genel Başkanı Meral Akşener, 2019 yerel seçimlerinde ittifak yapmıştıFotoğraf: DHA

İYİ Parti’nin yüzde 10 oya sahip olmasına karşın CHP’den Gelecek, DEVA ve Demokrat Parti’nin aldığı kadar bir karşılık göremediğini söyleyen Hakan Bayrakçı, “Bu bir kez daha tekrarlanırsa İYİ Parti’nin tabanında büyük tepkiye neden olur, göze alamazlar” şeklinde konuştu.

AKP adayına destek olur mu?

İYİ Parti’de konuşulan bir başlık da “iş birliğinin” kimlerle olacağı yönünde. Sadece CHP ile iş birliği yapılacağı AKP ile aday kriterleri konusunda anlaşılması durumunda iş birliği yapılıp yapılmayacağı sorusuna şu an verilen net bir yanıt yok.

İYİ Partili Erhan Usta’nın TV100‘de “Cumhur İttifakı ile iş birliğine açık mısınız?” sorusuna “yok o kadar da değil” yanıtı vermesine karşın parti içerisinde farklı yorumlar var. Özellikle Doğu ve Güneydoğu illerinde aday çıkarılmayarak, milliyetçi oy tabanının dolaylı olarak AKP’ye yönlendirilebileceği de konuşulan konulardan. “AKP’nin adayına oy verin” denilmese de aday çıkartılmamasının bölgede bu anlama geleceği değerlendiriliyor. İYİ Parti kurmayları aday isimleri görmeden bu konunun bugünden konuşulmasının da doğru olmadığını savunuyor.

İYİ Parti’nin ana hedefi “merkez” olmak

Meral Akşener’in Afyon Kocatepe’de yaptığı konuşmada “Türk siyaseti için talep ettiğiniz, yeni anlayışın merkezi olmaya, İYİ Parti olarak talibiz” ifadeleri de dikkat çekmişti. İYİ Parti’nin milliyetçi oylar kadar merkezdeki AKP oylarına da talip olmaya yönelik söylem geliştirmeye çalıştığı bir süredir konuşuluyor.

Erhan Usta, TV100‘de partilerinin merkezde ve “milliyetçi-demokrat-kalkınmacı” olarak tanımlandığını kaydetti. Usta, “rotamız merkezde milliyetçi hassasiyeti olan, kalkınmacı ve demokrat olarak kendimizi tanımlıyoruz. Liberal ekonomi politikaları içerisinde de tanımlıyoruz ama devletin de içeriğinde olduğu bir politika öneriyoruz” çıkışı yaptı.

DW Türkçe’ye konuşan İYİ Partili Prof. Ümit Özlale de merkez parti olmanın ideolojik parti olmaktan daha zor olduğunu söyledi. Özlale, “Tüm sorunları görür ve makul çözümler üretmeye çalışırsınız. Bu kolay değildir. Benim hayalim İYİ Parti’nin merkezde olması ve oraya doğru gitmesidir. Milliyetçi, demokrat ve kalkınmacı olarak politika belirlerken son iki tanesi merkez partilerden mirastır” şeklinde konuştu.