Hollanda sandık başında: Yeşilgöz’ün başbakanlık yarışı

Hollanda’da seçmenler ülkenin yeni başbakanını ve parlamento üyelerini belirlemek için sandık başına gitti.

Başbakan Mark Rutte liderliğindeki merkez sağ hükümetin geçen Temmuz ayında ülkeye yönelik sığınmacı başvurularının nasıl azaltılabileceği konusundaki görüş ayrılıkları nedeniyle çökmesinin ardından gidilen seçimlerde oy verme işlemi yerel saatle 07.30’da başladı. Sandıklar saat 21.00’de kapanacak. Oy verme işleminin tamamlanmasıyla birlikte kamu televizyonu NOS sandık çıkış anketlerinin sonuçlarını verecek. Oy sayımının ise ertesi güne kadar devam etmesi bekleniyor.

Son anketler yarışın muhafazakâr Özgürlük ve Demokrasi için Halk Partisi (VVD) lideri Dilan Yeşilgöz, İşçi Partisi lideri Frans Timmermans ve aşırı sağcı Özgürlük Partisi lideri Geert Wilders arasında başa baş geçeceğini ortaya koyuyor.

Hollanda Başbakanı Mark Rutte geçen Temmuz ayında siyaseti bırakma kararı almıştı.Fotoğraf: Remko de Waal/ANP/picture alliance

Üç ana konu

Hollanda’da seçim kampanyaları üç konu üzerinde yoğunlaştı: Göç, yaşam standardı ve iklim değişikliği.

İşsizlik oranının yüzde 4’ün altında olduğu Hollanda’da konut sıkıntısı, sağlık sistemindeki noksanlar ve zenginle yoksul arasındaki uçurumun artmasının toplumda yarattığı rahatsızlık gibi konular sosyal sorunlar arasında başı çekiyor.

Göç ise 2000’li yılların başından beri en tartışmalı konular arasında yer alıyor.

Eski Avrupa Komisyonu Başkan Yardımcısı Frans Timmermans, geçen Ağustos’ta Hollanda siyasetine dönmüştü.Fotoğraf: Jean-Francois Badias/AP/picture alliance

Parti tercihinde iklim krizini ön planda tutan seçmenler, ülkenin yeşil altyapıya yatırımı hızlandırması ve fosil yakıt şirketlerine fayda sağlayan sübvansiyonlara son verilmesi gerektiğini savunuyor.

Hollanda’da seçmenlerin çoğunluğu sağ tandanslı partileri destekliyor. Ancak anketler, hiçbir partinin yüzde 20’den fazla oy alamadığını gösteriyor. Bu nedenle koalisyon görüşmelerinin çetin geçeceği ve yeni hükümetin kurulmasının 2024’ün ilk aylarını bulabileceği tahmin ediliyor. Yeni hükümet kurulana kadar ise Rutte ve şu anki ekibi geçici bir rol üstlenmeye devam edecek.

Hollanda’nın yeni parlamentosu ilk oturumunu 6 Aralık’ta gerçekleştirecek.

Dilan Yeşilgöz ilk kadın başbakan olabilecek mi?

Hollanda’da 13 yıldır iktidarda olan VVD lideri Rutte, geçen yaz dört partili koalisyonun dağılmasının ardından siyaseti bırakma kararı almıştı.

Rutte’nin istifası sonrası VVD’nin yeni lideri olan Yeşilgöz, seçimleri kazanarak ülkenin ilk kadın başbakanı olmayı amaçlıyor.

Göç konusundaki sert tavrıyla bilinen ve hâlen geçici olarak Adalet Bakanlığı görevini sürdüren Yeşilgöz, seçim kampanyasında Rutte ile arasına mesafe koymayı tercih etti.

Özgürlük Partisi lideri Geert WildersFotoğraf: Eva Plevier/REUTERS

Ankara doğumlu olan 46 yaşındaki Yeşilgöz, kampanya sürecinde, göçün sınırlandırılmasından yana olduğunu vurguladı. Sığınmacı sayısını düşürme vaadinde bulunan Yeşilgöz, 12 Eylül darbesinin ardından sekiz yaşındayken ailesiyle birlikte Hollanda’ya kaçan biri olarak kendi deneyimlerinin göç konusundaki görüşlerinin şekillenmesinde etkili olduğunu belirtiyor.

Yeşilgöz’ün göç ve İslam karşıtı Wilders’le VVD liderliğinde bir koalisyon kurmaya sıcak bakabileceğini açıklaması tartışmalara neden olmuştu. Yeşilgöz’ün bu çıkışı, partinin Rutte dönemindeki politikalarından radikal bir ayrılığı ortaya koyuyor.

Yeşilgöz’ün yeşil ışık yaktığı Wilders’ın olası bir koalisyon hükümetine girebilme şansını artırabilmek için son dönemde görüşlerini yumuşattığı görülmüştü. Wilders, sığınmacı sayılarından “daha büyük sorunlar” olduğunu ve İslam karşıtı vaatlerinin bir kısmını “dondurucuya” koyabileceğini söylemişti.

Dilan YeşilgözFotoğraf: Koen van Weel/ANP/picture alliance

Sıklıkla bir politika uzmanından ziyade medya ve kamuoyuyla ilişkilerini iyi yönetebilen bir siyasetçi olarak değerlendirilen ve kendini bir işkolik olarak tanımlayan Yeşilgöz, gazetecilere iş dışında sadece üç şey yaptığını açıklamıştı: “Uyumak, egzersiz yapmak ve sağlıklı beslenmeye çalışmak.”

Babası Tunceli doğumlu ve Hollanda Kraliyet Nişanı sahibi bir akademisyen olan Dilan Yeşilgöz, Amsterdam’daki Vrije Üniversitesi’nde sosyal ve kültürel bilimler okuduktan sonra aynı üniversitede Kültür, Organizasyon ve Yönetim alanında master yaptı.

2017’de Hollanda parlamentosuna seçilen Yeşilgöz, Ocak 2022’de Adalet Bakanı olarak dördüncü Rutte kabinesine girdi. Yeşilgöz, 2014 yılından beri René Zegerius ile evli.

DW,rtr,AFP/CÖ,HS